Varlık ve Kaynaklardaki Değişimlerin Bilançoda İzlenmesi

İşletmeler faaliyetlerini sürdürürken, varlık ve kaynaklarında değişmelere sebep olan işlemler yaparlar.Varlık ve kaynaklar üzerinde değişmelere sebep olan bu işlemlere mali veya finansal nitelikli işlemler adı verilir.Mali nitelikteki işlemlere "muhasebe işlemleri" de denilmektedir.

Mali nitelikteki işlemlerin yapılması sonucu, işletmenin sahip olduğu varlık veya kaynaklarda değişmeler meydana gelir.Ancak, bu değişmeler hiçbir zaman bilançonun temel eşitliğini bozmaz.Bir başka ifadeyle bilançonun aktif, pasif eşitliği sürekli olarak korunur.Çünkü sahip olunan her varlığın mutlaka bir kaynağının olması gerekir.

Mali nitelikteki işlemlerin varlık ve kaynaklarda meydana getirdiği değişmelerin bilanço üzerinde örneklerle izlenmesi, konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.

Bilançonun Temel Eşitliği

Bilanço, bir işletmenin varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynakları göstediğine göre bilançoda yer alan varlık ve kaynakların doğal olarak birbirine eşit olması gerekir.Bu da bilançonun sağ ve sol tarafının, yani aktif ve pasif tarafının birbirine eşit olduğu anlamına gelir.Bu eşitlik "bilanço temel eşitliği" veya "bilanço temel denkliği" olarak ifade edilir.

Buna göre bilanço temel eşitliğini, aşağıdaki biçimde yazabiliriz.

VARLIKLAR = KAYNAKLAR


MEVCUTLAR + ALACAKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

Kaynak Kavramı ve Unsurları

İşletmeler, faaliyetlerini sahip oldukları varlıklarla sürdürebilirler.Varlıkları iki kaynaktan sağlarlar.Birincisi sermaye; ikincisi ise borçlardır.Sermaye; işletme sahibi veya sahiplerinin işletmenin varlıkları üzerindeki haklarını gösterir.Borçlar ise işletme dışındaki kişi ve kuruluşların işletme varlıkları üzerindeki haklarını göstermektedir.

Kaynakları şu şekilde formüle edebiliriz. : KAYNAKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

Varlık Kavramı ve Unsurları

Varlıklar, işletmenin sahip olduğu ekonomik değerleri ifade eder.Bir işletmenin varlıkları; sahip olduğu mevcutlar ile alacaklardan oluşur.Mevcutlar; para, mal, makine, taşıt, bina gibi ekonomik değerleridir.Alacaklar ise işletmenin çeşitli kişi ve kuruluşlardan olan alacak haklarını ifade eder.

Bilanço Nedir Yapısı Şekil Şartları Nelerdir

Bilanço, temel mali tabloların ilki olarak ifade edilebilir.Bilançonun farklı açılardan ve değişik biçimlerde tanımını yapmak  mümkündür.

Bilanço; bir işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren mali tablodur.Bir başka tanımla;
Bilanço; bir işletmenin belli bir tarihteki kaynaklarını ve bu kaynakların kullanıldığı yerleri (varlıkları) gösteren mali tablodur.

Bu tanımlardan hareketle bilançonun; belli bir işletmeye ait olduğu, işletmenin belli bir tarihteki varlık ve kaynaklarını gösterdiği anlaşılmaktadır.

Bu nedenle bir bilanço düzenlendiğinde, hangi işletmeye ait olduğu (işletmenin adı) ve düzenlediği tarih mutlaka belirtilmelidir.

Bilanço Nedir ve Bilançonun Yapısı


Bilançonun yapısı dört bölümde incelenir:

• Bilanço başlığı,
• Aktif taraf,
• Pasif taraf,
• Bilanço dipnotları,

Bilanço başlığında; bilançonun ait olduğu işletmenin adı, bilançonun düzenlendiği tarih ve "bilanço" ibaresi yer alır.

Aktif tarafı; bilançonun sol tarafı olup işletmenin bilanço tarihindeki sahip olduğu varlıkları gösterir.

Pasif tarafı; bilançonun sağ tarafı olup işletmenin bilanço tarihindeki kaynaklarını gösterir.

Bilanço dipnotları; bilançonun daha iyi anlaşılması ve analiz edilebilmesi için gerekli ek açıklamalarını gösterir.

Temel Mali Tablolar

Muhasebe tarafından üretilen bilgiler, öncelikle iki mali tablo ile sunulur.Temel mali tablo olarak ifade edilen bu tablolardan birisi bilanço, diğeri ise gelir tablosu (kar-zarar tablosu) dur.

Muhasebenin Bilgi Üretme Özelliği

Muhasebenin işletme hakkında mali nitelikli bilgiler ürettiği ve bunları işletme ile ilgili olan kişi ve kuruluşlara sunduğu daha önce ifade edilmişti.Muhasebe bilgilerine ihtiyaç duyan kişi ve kuruluşlar çok çeşitli olmakla birlikte aşağıdaki biçimde gruplandırılabilir:

• İşletme yöneticileri,
• İşletme sahibi ya da sahipleri (ortaklar),
• İşletme ile ticari ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar,
• Devlet kurumları (vergi dairesi ve SSK gibi),
• Kredi kurumları,
• Sendikalar ve işletme çalışanları,
• Diğer kişi ve kuruluşlar

Yöneticiler, işletme faaliyetlerini planlamak, yürütmek ve kontrol etmek için sürekli kararlar alırlar.Bu kararların alınmasında muhasebe bilgileri en önemli dayanaklarıdır.

İşletme sahibi ya da sahipleri, işletmenin sermayesini koyan kişi ya da kuruluşlardır.Bu nedenle işletme sahibi ya da sahipleri işletmeye koymuş oldukları sermayelerinin  durumu hakkında bilgi sahibi olmak isterler.Bu bilgiler onların işletme faaliyetlerini sürdürüp sürdürmeme ya da ortak olarak kalıp kalmamalarına ışık tutacaktır.

İşletme ile ticari ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar, işletmenin mal veya hizmet sattığı müşterileri ile mal ya da hizmet satın aldığı satıcılarıdır.Gerek müşteriler gerekse satıcılar bir işletme ile ticari ilişkiye girme ya da ticari ilişkilerini devam ettirme konusunda bilgilere ihtiyaç duyarlar.Bu bilgiler, genellikle işletmenin karlılık durumu, mali durumu, faaliyet durumu gibi konularla ilgilidir.

Devlet, muhasebe bilgileri ile yakından ilgilenir.Devletin mıuhasebe bilgileri ile ilgilenmesinin başında vergi konusu gelir.Devletin alacağı verginin hesabı, muhasebe bilgilerine dayanılarak yapılır.Devlet, alacağı verginin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını yine işletmenin muhasebe bilgilerine dayanarak kontrol eder.Ayrıca, devlet ekonomik kararlar alırken ve değerlendirmeler yaparken muhasebe bilgilerinden de yararlanır.

Kredi kurumları, işletmeye kredi açan (borç para veren) banka ve benzeri finans kurumlarıdır.Bunlar için önemli olan, açtıkları kredinin ve kredi faizinin zamanında işletme tarafından ödenmesidir.Bu nedenle bu kurumlar, işletmenin mali ve karlılık durumu hakkında bilgi sahibi olmak isterler.

Sendikalar, toplu iş sözleşmeleri ile ilgili olarak işletmenin mali gücü, karlılığı gibi durumları hakkında bilgilere ihtiyaç duyarlar.Aynı şekilde işletmede çalışanların da çalıştıkları işletmenin geleceği ile ilgili mali nitelikli bilgileri bilmeleri kendi geleceklerini planlamaları açısından önem arz eder.

Ayrıca bu kişi ve kuruluşlar dışında birçok kesim, muhasebe bilgilerine ihtiyaç duyabilir.

Muhasebe bilgilerine ihtiyaç duyan kişi ve kuruluşların amaçları birbirinden farklıdır.Bunlar, kendileri açısından önemli sayılacak kararları alabilmek için muhaseb e bilgilerine ihtiyaç duymaktadırlar.Bu nedenle muhasebe sistemi tarafından üretilen bilgilerin; doğru, zamanlı, tam ve uygun nitelikte olması gerekmektedir.